Ρωτήσαμε τη Χρυσάνθη Πρωτοψάλτου, την Ελίζα Μπακοπούλου και την Αγγελική Φλώρου «Πώς μπορεί να γράψει κάποιος ένα παιδικό βιβλίο;» και ορίστε τι μας είπαν…
Χρυσάνθη Πρωτοψάλτου
[Ουπς… Λοιπόν, να απαντήσω, πολύ ευχαρίστως, αλλά το «συγγραφέας παιδικών βιβλίων» δε μου κάθεται καθόλου. Με ζορίζει, πώς το λένε… Το «γράφω ιστορίες» με βολεύει καλύτερα…]
Ακούω γύρω μου, και βλέπω γύρω μου. Το πρωί, πηγαίνοντας στη δουλειά, το απόγευμα όταν βγαίνω να περπατήσω…Μια εικόνα, που θα μου φανεί παράξενη η αστεία. Κάτι που διάβασα, κάτι που άκουσα. Στη δουλειά μου, στον παιδικό σταθμό, ακούω πολλές πρωτότυπες κι απίθανες ιδέες. Εκεί μια μέρα τα παιδιά σκάβανε μια τρύπα στην άμμο. Τους είπα πως αν συνεχίζανε έτσι, η τρύπα θα γινόταν τεράστια. «Και πού θα έφτανε;» ρώτησε κάποιος. «Στην Κίνα», είπε κάποιος άλλος. «Και μετά;» «Μετά θα έβγαινε από μέσα ένα κινεζάκι και θα μας μιλούσε κινέζικα». «Και τι θα μας έλεγε;»…
Κάπως έτσι μπορεί ν’ αρχίσει μια ιστορία…
Κι αν την έχεις μέσα στο μυαλό σου, μεγαλώνει, αναπτύσσεται. Για μένα, είναι συνήθως αργά το βράδυ, όταν ξαπλωμένη στο κρεββάτι περιμένω να με πάρει ο ύπνος. Αυτή είναι η ώρα που μια ιδέα ή ένα γεγονός της μέρας αρχίζει να ξετυλίγεται σε ιστορία. Μπορεί να γίνει μέσα σ’ ενα βράδυ. Μπορεί να χρειαστεί ένα μήνα. Μπορεί να μη γίνει και ποτέ… Μπορεί κάποια βραδιά να σηκωθώ στις δύο για να γράψω την ιστορία σε χαρτί. Μπορεί κάποιο πρωινό να ξυπνήσω, ξέροντας πως την προηγούμενη νύχτα «χάθηκε» μια ιστορία.
Το τεχνικό μέρος της γραφής, είναι κάτι που εύκολα το μαθαίνει κανείς. Το μυστικό είναι να παρατηρείς, ν’ ακούς, να νοιώθεις τι συμβαίνει γύρω σου και να μην προσπερνάς αδιάφορα. Γιατί γύρω μας βρίσκονται εικόνες, ήχοι, μυρωδιές, αφορμές…όλα όσα μπορούν να γεννήσουν μια ιστορία.
[Αυτά… Φοβάμαι πως η απάντηση δεν είναι δα και τόσο συγκλονιστική… αλλά, για μένα έτσι είναι!]
Ελίζα Μπακοπούλου
Μερικά χρόνια πίσω. Μόλις έχω επιστρέψει από τις καλοκαιρινές μου διακοπές στο νησί μου, τα Κύθηρα. Μεσημεράκι, η ζέστη καλά κρατεί, κι έχω βάλει μπρος τις κατσαρόλες να μαγειρέψω – κάτι που κάνω πολύ στη ζωή μου, μια και σπούδασα μαγειρική. Στο βάθος ανοιχτή τηλεόραση• παίζει ένα θέμα για παιδιά. Αρχίζω να εκνευρίζομαι και, μέχρι να συνειδητοποιήσω τι μου έφταιγε, το κοκκινιστό είχε γίνει. Ήταν εκείνη η μουσική –όλοι οι θεοί του κόσμου να μαζευτούν, δεν θα μπορέσουν να την κάνουν εύηχη– που έπαιζε στην τηλεόραση. Σαχλή, ανούσια, εντελώς περιττή για τις παιδικές αισθήσεις. «Κι όμως, αυτές είναι οι επιλογές των παιδιών», σκέφτηκα. Αμέσως μου ήρθαν στο μυαλό οι εικόνες και κυρίως οι ήχοι του νησιού μου, ο φλοίσβος, ένα βιολί που ακουγόταν από το διπλανό περιβόλι, φυσικοί και τεχνητοί ήχοι σε απόλυτη αρμονία. Αυτούς τους ήχους τα παιδιά στέκονται άραγε να τους αφουγκραστούν ή ακούνε μόνο τυποποιημένους θορύβους της τηλεόρασης; Άκουσαν ποτέ τη «Λιλιπούπολη», τα «Μυστικά του κήπου», τον «Τεμπέλη δράκο» κι άλλα τόσα; Ποιος θα τους τα δείξει αν όχι εμείς;
Η ιστορία «Οι Μουσικούληδες και το Βασίλειο του Φάλτσου» γράφτηκε συνολικά σε δύο ώρες• τόση ήταν η λαχτάρα μου να μιλήσω στα παιδιά για πράγματα που αγαπώ. Κι έμεινε στο συρτάρι. Ήταν το πρώτο μου παραμύθι. Πάντα όμως όλο και κάποιο γραπτό σκάρωνα, έτσι αποφάσισα να δώσω μια δεύτερη ευκαιρία στα παραμύθια. Και ξεκίνησα να διαβάζω παιδική και νεανική λογοτεχνία. Πάντα ταυτιζόμουν με τον συγγραφέα, ποτέ με τον ήρωα. Λόξα; Δεν ξέρω γιατί, δε θέλω να απαντήσω, θέλω μόνο να μη με αφήσει ποτέ αυτή η αίσθηση.
Πέρασε καιρός λοιπόν κι άρχισαν οι μελωδίες να κάνουν επανάσταση από το συρτάρι τους. Οι Μουσικούληδες ήταν έτοιμοι, στολισμένοι, αποφασισμένοι να μιλήσουν σε μικρούς και μεγάλους.
Αγγελική Φλώρου
Πώς να γράψει κάποιος ένα παιδικό βιβλίο… Ένα ερώτημα που ποτέ δεν έθεσα στον εαυτό μου. Αυτό που χρειάζεται είναι έμπνευση και αγάπη για τα βιβλία και τα παιδιά, που είναι πέρα από κανόνες και πρότυπα. Α, και φυσικά η ιδέα! «Θα γράψω ένα παραμύθι», είπα ένα απόγευμα μονολογώντας. Είχα την ανάγκη να ξεκουραστώ… Βλέπετε, ο γιος μου ήταν τότε μόλις δύο μηνών, και τα μερόνυχτά μου γεμάτα ξενύχτι, κλάμα, μπιμπερό κι ευτυχία. Για μένα ξεκούραση σήμαινε να γράφω. «Θέλω να γράψω, και θα το κάνω. Αυτήν τη φορά δε θα τα παρατήσω, θα τελειώσω το παραμύθι μου, θα το παλέψω, θα πραγματοποιήσω τ’ όνειρό μου», σκεφτόμουν επίμονα. Έτσι ήρθε η ιδέα για τη δύναμη της θέλησης. Ήθελα να μάθουν τα παιδάκια να βάζουν στόχους και να τους πραγματοποιούν. Γεννήθηκε λοιπόν η Κέλη, μια σφήκα δίχως τις χαρακτηριστικές ρίγες: κατάμαυρη.
Γιατί σφήκα; Ήθελα τα παιδιά να συμπαθήσουν αυτά τα μικρούλικα πλασματάκια, γιατί δεν είναι κακόβουλα• τσιμπάνε μόνο όταν τρομάξουν ή όταν νιώσουν πως απειλούνται. Κι εγώ, μεγαλώνοντας σε χωριό, στον κάμπο του νομού Καρδίτσας, είχα αποκτήσει φοβία για τις σφήκες, αφού με τσίμπησαν κάποιες φορές. Κι όμως, δεν έπαθα κακό. Ήταν λοιπόν ευκαιρία να βάλω το λιθαράκι μου ώστε να ξεπεράσουν τα παιδιά το φόβο τους και να συνυπάρχουν με αυτά τα μικρά έντομα.
Γιατί κατάμαυρη η σφήκα; Ένα ακόμη μήνυμα που θέλησα να περάσω στους μικρούς μου φίλους. Η Κέλη αντιμετωπίζει το ρατσισμό, αφού κάποια κακότροπα έντομα την αποδοκιμάζουν. Ο ρατσισμός στις μέρες μας χτυπάει κόκκινο. Ας προστατεύσουμε όσο μπορούμε τις αθώες ψυχές των παιδιών μας. Πόσες φορές το παιδί σας που φοράει γυαλιά ή είναι λιγάκι παχουλό δεν ήρθε από το σχολείο κλαίγοντας; Ας μάθουν λοιπόν τα παιδιά μας το σεβασμό προς το διαφορετικό. Σημαντική είναι η ομορφιά της ψυχής, κι όχι η εξωτερική εμφάνιση. Εσείς τι λέτε;
Και η φιλία; Οι φίλες της Κέλης προσπαθούν να τη βοηθήσουν. Της εξηγούν ότι είναι όμορφη και μοναδική έτσι όπως είναι. Την αγαπούν είτε έχει είτε δεν έχει κίτρινες ρίγες. Και της το αποδεικνύουν έμπρακτα. Η φιλία είναι άλλο ένα σημαντικότατο μήνυμα προς τα μικρά φιλαράκια μου.
Η Χρυσάνθη Πρωτοψάλτου έχει γράψει παιδικά βιβλία που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Modern Times. Είναι «Ο μικρός γαλάζιος δράκος» (2008), «Η καμηλοπάρδαλη με τις εφτά ουρές» (2009), «Η μάγισσα Κρεμμυδομπιζέλω και οι Καροτίνοι»(2010).
Από τις εκδόσεις Τετράγωνο έχουν εκδοθεί τα βιβλία «Οι μουσικούληδες και το Βασίλειο του Φάλτσου» (2010) της Ελίζας Μπακοπούλου και «Κέλη, η μικρή σφήκα» (2010) της Αγγελικής Φλώρου.
S i l y a 's P a r t y 